Ciemieniucha - czy jej występowanie naprawdę oznacza, że nieprawidłowo pielęgnujesz swoje dziecko?

Nieestetyczne, żółtawe łuski na skórze niemowlaka wzbudzają niepokój rodziców, którzy z góry zakładają, że przyczyną tego problemu jest zaniedbanie prawidłowej higieny dziecka. W rzeczywistości ciemieniucha dotyka prawie 2/3 wszystkich maluchów i ma niewiele wspólnego z codzienną pielęgnacją. Jak powstają tego typu zmiany skórne i czy można im zapobiegać?

Ciemieniucha - co to?

Ciemieniucha to tłuste, żółtawe zmiany skórne przypominające nieco łupież. Problem ten dotyczy niemowląt i najczęściej daje o sobie znać niedługo po urodzeniu (około 6. tygodnia życia). Może również utrzymywać się nawet do 18. miesiąca. Mechanizm powstawania ciemieniuchy tłumaczony jest nadmierną pracą gruczołów łojowych noworodka. Ponieważ produkowany przez nie łój wydostaje się na powierzchnię skóry i zasycha, łącząc się ze złuszczonymi komórkami naskórka, zaczyna tworzyć na niej żółtawe plamki, łuski, a nawet skorupki. Ich kolor uzależniony jest od stopnia nasilenia łojotoku.

Ciemieniucha - skąd się bierze?

Przyczyny powstawania ciemieniuchy nie są do końca poznane. Dawniej, mówiło się, że ciemieniucha to skutek nieprawidłowego karmienia, alergii, zakażenia lub - najczęściej - nieprawidłowej higieny. Dzisiaj wiemy, że wszystkie te uwarunkowania nie mają wpływu na występowanie ciemieniuchy. Mamy również pewność, że nie jest to problem zaraźliwy. Najbardziej prawdopodobną przyczyną powstawania tych zmian skórnych jest nadprodukcja tłuszczu związana z nadmierną aktywnością gruczołów łojowych. To może być z kolei spowodowane hormonami matki, które przedostają się do organizmu dziecka jeszcze w trakcie życia płodowego oraz później w trakcie karmienia piersią. Lekarze sądzą, że na nadmierne wydzielanie łoju narażone są w szczególności niemowlęta urodzone latem i wiosną, gdyż to wtedy gruczoły pracują intensywniej. U starszych maluchów ciemieniucha może pojawić się również wskutek stosowania niewłaściwych kosmetyków, zapychających pory skórne. Większą tendencję do tych zmian mają także osoby z atopowym zapaleniem skóry.

Ciemieniucha - gdzie występuje?

Zgodnie z mechanizmem powstawania ciemieniucha pojawia się na skórze tam, gdzie wydzielanie tłuszczu przez gruczoły łojowe jest najbardziej nasilone. Problem dotyczy zatem przede wszystkim obszaru owłosionej skóry głowy, brwi, powiek, tylnej części uszu, fałd nosowo-wargowych, dołów pachowych, pachwin i okolic pieluszkowych. Jeśli zmiany pojawiają się w tych miejscach około 3. - 6. tygodnia życia dziecka i przypominają żółtawe łuski, możemy mieć pewność, że mamy do czynienia z ciemieniuchą. W przypadku starszych maluchów, które ukończyły 1. rok życia, zmiany bardziej niż żółte łuski przypominają raczej zwykły łupież.

Ciemieniucha - jak leczyć?

Ponieważ ciemieniucha wygląda dosyć nieestetycznie, rodzice bardzo często pytają, w jaki sposób można się jej pozbyć. Zmiany skórne tego typu nie są jednak bolesne ani swędzące, więc z pewnością nie przeszkadzają niemowlęciu. Jeśli nie są nasilone, nie wymagają również żadnego leczenia. Same łuski można natomiast usunąć poprzez delikatne czesanie włosów szczotką dla dzieci. Poleca się wykonywać ten zabieg zwłaszcza po kąpieli, gdyż wydzielina gruczołów łojowych jest wtedy najbardziej rozmiękczona. Innym domowym sposobem na ciemieniuchę jest aplikowanie wazeliny na cały obszar dotknięty zmianami skórnymi. Substancję nakładamy na główkę dziecka wieczorem, a następnie nakrywamy ją bawełnianą czapeczką. Wskutek ruchów głowy, łuski powinny samoczynnie oderwać się i pozostać na wewnętrznej stronie czapeczki. Jeśli tak się nie stanie, możemy dodatkowo wyczesać je miękka szczoteczką. 

Najskuteczniejszym sposobem leczenia ciemieniuchy wydaje się jednak nakładanie na skórę głowy niemowlaka oliwki dziecięcej. Wystarczy robić to na 15 minut przed kąpielą, a następnie wyczesać łuski szczoteczką i umyć główkę dziecka jak zwykle. Warto pamiętać, że większość metod tego typu wymaga delikatności i systematyczności. Zmiany mogą również nawracać, dlatego dobrze jest regularnie myć głowę malucha szamponem dla dzieci i codziennie ją szczotkować. Jeśli w miejsca dotknięte ciemieniuchą wda się infekcja bakteryjna lub grzybicza, konieczna będzie już wizyta u lekarza pediatry lub dermatologa. Jeśli pragniemy uniknąć ciemieniuchy, możemy profilaktycznie smarować skórę głowy niemowlęcia oliwką dla dzieci. Warto unikać także przegrzewania główki, zakładając maluchowi przewiewne czapeczki z naturalnych materiałów.