Skok rozwojowy: jak wyglądają skoki rozwojowe u dziecka?

Ostatnio Twoje dziecko zachowuje się inaczej niż zwykle? Zmieniły się jakoś jego nawyki albo przyzwyczajenia? A może to co wymagało Twojej pomocy, teraz już robi samodzielnie? Nie martw się, być może te zmiany to skok rozwojowy u Twojego dziecka. Pojawia się on wiele razy w ciągu pierwszych lat życia malucha i jest naturalnym procesem rozwojowym człowieka. Chcesz poznać blaski i cienie skoku rozwojowego u dziecka i dowiedzieć się, jak przygotować się do wielu trudnych sytuacji z nim związanych? Zapraszamy do lektury!

Ile trwa skok rozwojowy?

Skok rozwojowy może nastąpić praktycznie na każdym etapie dojrzewania dziecka. Nie ma ram czasowych, ile trwa skok rozwojowy i na jakim etapie życia dziecka pojawi się ten konkretny przeskok. W zależności od indywidualnych potrzeb dziecka, a także sposobu postępowania rodziców, nastąpi on szybciej lub później. Każdy maluch rozwija się w swoim tempie i nie można od niego wymagać określonych ram czasowych kiedy powinno nabyć dodatkowych umiejętności. U dzieci takie pojęcie nie istnieje. 

Jednak można wyróżnić poszczególne etapy, w których maluch nabiera nowych nawyków. Łącznie jest to około 7 skoków rozwojowych, dzięki którym dziecko nabywa doświadczeń. Bardzo ważnym aspektem jest moment urodzenia dziecka i związany z tym rozwój mózgu. Dlatego poszczególne skoki rozwojowe mogą nastąpić w zupełnie innym czasie u wcześniaków, niż u dzieci urodzonych w terminie lub po terminie.

Pierwszy skok rozwojowy u noworodka: 5 tydzień

Po raz pierwszy skok rozwojowy u dziecka pojawia się około 5 tygodnia życia. W tym momencie maluch nabiera umiejętności poznawczych, związanych z własnymi zmysłami. Zaczynają do niego docierać bodźce, które poznaje po zapachu, głosie czy dotyku. Niektóre dźwięki, np. te bardzo hałaśliwe, mogą zaburzać jego percepcję i wprowadzać w poczucie zagrożenia, dlatego należy unikać takich sytuacji. Najlepszym dźwiękiem dla niego jest spokojny ton człowieka i ciche szumy otoczenia, a także relaksująca muzyka. To moment, kiedy dziecko zaczyna być bardziej aktywne pomiędzy drzemkami, a to niestety może doprowadzać do coraz częstszych sytuacji płaczu, w której uaktywniają się kanaliki łzowe. Po chwilach łez przychodzi także moment uśmiechu, np. na dźwięk głosu mamy. Pierwszy skok rozwojowy sprawia, że dziecko zaczyna nabierać umiejętności skupienia. Potrafi patrzeć już w jeden punkt trochę dłużej i słuchać uważniej, co mówią do niego rodzice.

Sok rozwojowy u niemowlaka: 7-9 tydzień

Drugi skok rozwojowy pojawia się u maluszka najczęściej między 7 a 9 tygodniem życia. Dziecko już zaczyna się świadomie uśmiechać, uaktywniać rączki i nóżki, a także chwytać przedmioty. Nabiera także umiejętności podnoszenia główki, dlatego to dobry moment, aby zacząć kłaść dziecko na brzuszku. Pora również na zainteresowanie zabawkami, które można z łatwością trzymać w rączce. Dziecko w drugim skoku rozwojowym rozpoczyna przygodę z dźwiękami. Zaczyna więc wydawać je z siebie i reagować na to. Uważniej słucha drugiego człowieka oraz znacznie częściej przygląda się nowym twarzom. Dziecko bardzo szybko przywiązuje się do pewnego rytmu dnia, a drugi skok rozwojowy pozwala na zapamiętanie go. Dlatego tak ważna jest powtarzalność czynności, aby nauczyć dziecko pozytywnych zachowań.

Skok rozwojowy: 11-12 tydzień

Trzeci skok rozwojowy to prawdziwy przełom w poznawaniu świata. Pojawia się między 11 a 12 tygodniem życia. Oprócz wodzenia wzrokiem, dziecko potrafi już szybko poruszać główką, bawić się zabawkami leżącymi na kocyku. To czas, gdy poznawaniu przedmiotów towarzyszy wkładanie wszystkiego do buzi, więc to prawdziwa próba dla mikroflory bakteryjnej malucha. Ten skok rozwojowy może być jednocześnie niebezpieczny, ponieważ należy usuwać z zasięgu dziecka wszystkie małe przedmioty, którymi mógłby się zadławić. Dziecko sygnalizuje już także swoje potrzeby poprzez pisk, głużenie i zwracanie na siebie uwagi. To niezwykle ważny etap, ponieważ maluch poznaje swój głos i sprawdza jego możliwości. Potrafi także rozpoznawać ton głosu innych, więc odróżnia już krzyk od normalnej mowy.

Skok rozwojowy: 4-5 miesiąc

To etap zrzucania wszystkiego z wysokości w nadziei, że dorosły podniesie to z ziemi i tak w nieskończoność. Zaczyna się między 4 a 5 miesiącem. Zaczyna sygnalizować także potrzeby poprzez wyciąganie rączek, odpychanie się, wyginanie, płacz. To tutaj zaczyna się już prawdziwa komunikacja między dzieckiem a rodzicami. Maluch reaguje już na swoje lustrzane odbicie, swoje imię i komendy, które wydają opiekunowie, np. „nie wolno, nie ruszaj tego”. Koordynacja ruchowa także jest już rozwinięta, dlatego dziecko potrafi już przekręcać się z brzuszka na plecy i odwrotnie, a także unosić pupę do raczkowania.

Lęk separacyjny: 6-7 miesiąc

Ten etap to prawdziwa próba dla cierpliwości dziecka i rodziców. Między 6 a 7 miesiącem pojawia się lęk separacyjny, który powoduje frustrację i strach u malucha, gdy tylko straci rodzica z oczu. To czas, kiedy po wielu miesiącach opieki nad maluchem rodzice mają ochotę wyjść z domu, jednak lęk separacyjny to uniemożliwia. Często jest tak, że dziecko nawet na kilka minut nie zostanie z inną osobą, nawet bardzo znajomą, ponieważ wybucha płaczem i tylko rodzic jest w stanie go uspokoić. Lęk separacyjny to tak naprawdę strach dziecka przed rozłąką ze swoimi rodzicami, a w szczególności z mamą. Dlatego lepiej w tym czasie nie ryzykować z odstawianiem dziecka od karmienia piersią, bo to będzie dla malucha podwójny stres. Jednocześnie malec zaczyna się już swobodniej przemieszczać, a zabawa w budowanie i rozwalanie klocków będzie ciekawsza ze względu na stabilne siedzenie.

Skok rozwojowy: 8-9 miesiąc

Przełom 8 i 9 miesiąca to czas na rozwój myślenia. Dziecko odróżnia już kształty, cechy różnych kategorii przedmiotów, następstwa czynów, konsekwencje pewnych zachowań. Na tym etapie dziecko potrafi już samodzielnie i swobodnie siedzieć, a także pełzać lub raczkować. Nabiera także poczucia humoru i rozwija swoją sferę emocjonalną. Potrafi okazywać uczucia. Rozwój inteligencji sprawia, że dziecko chce wszystko rozkładać na czynniki pierwsze, aby sprawdzić, z czego dany przedmiot się składa. Podczas tego skoku maluch rozwija w sobie umiejętność rozpoznawania kształtów i kolorów. Komunikacja z dzieckiem na tym etapie jest już bardzo rozwinięta. Maluch potrafi już stroić miny do swojego lustrzanego odbicia, machać na pożegnanie, podnosić rączki na słowo samolot czy bić brawo.

Etap sekwencji: 11-12 miesiąc

To wyczekiwany przez wszystkich rodziców moment, w którym dziecko może już powiedzieć „mama” i „tata”. Jednak to nie jedyne jego ulubione słowa. Należy do nich także „nie”, które dziecko manifestuje podczas okazywania swojego zdania. Naśladowanie odgłosów zwierząt nie stanowi już większego problemu. Także dopasowywanie kształtów to nie lada zabawa. Maluch potrafi już również wspinać się i schodzić z kanapy, uczy się stawiać pierwsze kroki przy meblach, a nawet czasami pójdzie już sam. To także początki obcowania z klockami i puzzlami, które trzeba do siebie dopasować. 

Ten czas to tzw. etap sekwencji. To nauka następstw wydarzeń, np. zrzucania wież z klocków i samodzielne budowanie jej na nowo. Dziecko poznaje też kredki i ich funkcje, dzięki czemu rozwija swoje talenty artystyczne. Potrafi także naśladować zachowania innych ludzi. 

Etap 11-12 miesiąca u dziecka, czyli tuż przed skończeniem roczku jest czasem, w którym rodzic dostrzega ogromną różnicę między teraźniejszością a przeszłością. Wielu z nich nie potrafi się nadziwić, jak bardzo rozwinęło się jego dziecko. Dlatego bardzo ważne, aby ułatwić mu poznawanie nowych rzeczy i nabieranie doświadczeń.